Ik durf er best iets op verwedden, dat u, net zo min als ik, ooit gehoord had van Ahmet “Ozan” Baysal en ik durf er ook meteen aan toevoegen dat u dat maar beter jammer kunt vinden. Even uitleggen: Ozan is een meer dan virtuoze bespeler van de baglama, de Turkse variant van de luit, die we in het westen ook al eens “saz” durven te noemen. Tot daar niks ongewoons, maar Ozan is niet alleen muzikant: hij is ook onderzoeker en dus ging hij aan de slag met de selpe, een manier van spelen, die voornamelijk aan Anatolië gelinkt wordt en die er in die mate uit springt, dat je de snaren niet met een plectrum bespeelt, maar op verschillende manieren (tokkelen, plukken, strijken….) met de vingers verschillende tonen bereikt. Tijdens zijn studies -de man doctoreert over de Londense Alevieten, een godsdienstige sekte waarbinnen de selpe een belangrijke rol speelt- kwam hij er al snel achter dat “de” baglama eigenlijk niet echt bestaat, maar dat zowel het instrument zelf, als het gebruik ervan, in de loop der tijden geëvolueerd zijn, zowel qua vorm als qua klank.

En dus maakte Ozan zich de verschillende technieken van het genre eigen, van de “parmak vurma” tot de “ten çekme” en de “pençe” en hij leerde tijdens die ontdekkingsreis dat doorheen de tijden de baglama ook invloeden opgenomen had van andere, al dan niet naburige genres zoals de flamenco en zelfs westerse klassieke muziek. Dat bracht hem uiteindelijk bij de dubbelnek-saz, waarmee hij sinds enkele jaren aan een begin van internationale carrière werkt. Een eerste neerslag daarvan vind je op deze korte (28’) debuutplaat, waarop Baysal de hulp krijgt van mensen als “onze” Simon Leleux op percussie en van zangeres Enrica La Penna, die van de afsluiter “Beyond Dreams” een waar hoogtepunt weet te maken met haar bijzonder taaltje-zonder-medeklinkers.

De plaattitel verwijst naar de bijzondere manier van spelen, het directe contact tussen huid (Ten in het Perzisch) en snaar, dat ginds “tel” heet, zonder plectrum dus en de gespeelde nummers zijn nu eens eeuwenoude makam-melodieën, dan weer door Ozan zelf geschreven, al dan niet in samenwerking met gitarist Laçin Sahin. Het resultaat is een geweldig mooie, zij het iets te korte, plaat, waarop je een duidelijk beeld krijgt vn de mogelijkheden die de baglama biedt, als je ‘m niet op de klassieke manier bespeelt. Ozan beperkt zich iet toe deze of gene geografische regio, maar kiest composities uit diverse streken en periodes. Dat levert een soms verrassend resultaat op, dat je nergens minder dan “erg mooi” vindt, met een paar klassiekers als “Haydar Haydar” en “Havada Turna Sesi Gelir” als meest herkenbare melodieën van het pakketje. Dat je uit het bijhorende boekje ook nog eens één en ander leert over de Turkse geschiedenis, haar zeden en gewoonten, is daarbij mooi meegenomen !

(Dani Heyvaert)